Η λεϊσμανίωση στον σκύλο
Η λεϊσμανίωση είναι ένα λοιμώδες νόσημα που προκαλείται από το πρωτόζωο Leishmania και μεταδίδεται με την βοήθεια της σκνίπας Phlebotomus spp. Τα παράσιτα της Leishmania μπορούν να προσβάλουν τόσο τους σκύλους όσο και τους ανθρώπους και η πάθηση που προκαλείται λέγεται σπλαχνική λεϊσμανίωση. Το νόσημα είναι εξαιρετικά κοινό στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές του κόσμου, ενώ στη Ελλάδα τα κρούσματα είναι ελάχιστα (λιγότερο από 1/100.000) - πηγή http://www.keelpno.gr
Πως μολύνεται ο σκύλος μου;Η μόλυνση του σκύλου μας προϋποθέτει την ύπαρξη του εντόμου φορέα της νόσου δηλ. της σκνίπας. Η σκνίπα απομυζεί αίμα από σκύλο φορέα και λαμβάνει την αμαστιγωτή μορφή του παρασίτου. Μέσα στην σκνίπα το παράσιτο μετατρέπεται στην μαστιγωτή μορφή που ονομάζεται προμαστιγωτή.
Η προμαστιγωτή μορφή πολλαπλασιάζεται στο έντερο της σκνίπας και μετατρέπεται στην μολύνουσα μορφή. Η σκνίπα όταν απομυζήσει αίμα από τον επόμενο σκύλο του μεταφέρει την προμαστιγωτή η οποία μέσα στα κύτταρα του μετατρέπεται ξανά σε αμαστιγωτή μορφή.
Ο αρχικός πολλαπλασιασμός γίνεται κοντά στο σημείο εισόδου στο δέρμα. Στη συνέχεια εξαπλώνεται από το δέρμα στον σπλήνα, στον μυελό των οστών και το ήπαρ. Με τον τρόπο αυτό προκαλεί μια χρόνια, καχεξιογόνο και δυνητικά θανατηφόρο νόσο.
Όπως καταλαβαίνουμε για να μεταδοθεί το νόσημα από σκύλο σε σκύλο είναι απαραίτητη η μεσολάβηση της σκνίπας και γίνεται κατανοητό ότι το νόσημα δεν μεταδίδεται με άμεση επαφή ενός σκύλου με έναν άλλο.
Ποια είναι δράση της σκνίπας;
Η σκνίπα εμφανίζει το μέγιστο της δραστηριότητας της μετά την δύση του ήλιου από τον Μάιο έως και τον Νοέμβριο. Απομυζεί αίμα από τον σκύλο όταν είναι ακίνητος και «τρυπώντας» συνήθως στο κεφάλι, επιρρίνιο, αφτιά, βλέφαρα. Προτιμούν συνήθως να απομυζούν αίμα από τον σκύλο και λιγότερο συχνά τον άνθρωπο (γι αυτό και υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην συχνότητα μόλυνσης μεταξύ τους).
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η λίστα με τα συμπτώματα που μπορεί να δώσει η λεισμανίωση είναι μεγάλη. Τα πιο κοινά περιλαμβάνουν αλλοιώσεις του δέρματος, προοδευτική απώλεια βάρους, μειωμένη όρεξη και μειωμένη αντοχή στην άσκηση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν κατάπτωση, οφθαλμικές αλλοιώσεις, επίσταξη, πολυουρία πολυδιψία, διάρροια, εμετούς, χωλότητα κ.α. Τα συμπτώματα είναι πάρα πολλά ανάλογα με το όργανο και το σύστημα που προσβάλλεται εντονότερα κάθε φορά.
Οριστική διάγνωση γίνεται με εργαστηριακές μεθόδους. Πιο συχνά χρησιμοποιούνται ο ανασοφθορισμός (IFAT) και η ELISA για την ανίχνευση αντισωμάτων στο αίμα, κυτταρολογικές από λεμφαδένες ή μυελό των οστών καθώς και η ανίχνευση του DNA του παρασίτου με PCR.
Απαραίτητο είναι να γίνουν εξετάσεις αίματος δηλ.:
- Γενική αίματος, ώστε να προσδιοριστεί ο αιματοκρίτης, τα λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια
- Βιοχημικές εξετάσεις
- Γενική ούρου
Με τις εξετάσεις αυτές μπορεί να προσδιοριστεί:
- η κατάσταση της υγείας του ζώου,
- να προσδιοριστούν οι βλάβες και σε ποια συστήματα έχουν προκληθεί και τέλος να
- παρακολουθηθεί η εξέλιξη της θεραπείας και η αποτελεσματικότητα της.
Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση;
Σήμερα τα θεραπευτικά σχήματα είναι πολλά και περιλαμβάνουν τις ενώσεις αντιμονίου Glucantime ®, την μιλτεφοσίνη Milteforan®, την αλλοπουρινόλη Zylapour®, την Leisguard® κ.α. Σε κάθε περίπτωση το θεραπευτικό σχήμα επιλέγεται με βάση την κλινική εικόνα, τα συμπτώματα και σε συνεννόηση με τον κτηνίατρο μας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει παρασιτολογική ίαση αλλά κλινική ίαση δηλ. εξαφάνιση συμπτωμάτων και ομαλοποίηση των εργαστηριακών παραμέτρων.
Το ποσοστό ίασης είναι υψηλό πάνω από 80% υπάρχουν όμως και αναζωπυρώσεις του νοσήματος σε μερικά ζώα τα οποία μπορεί να είναι ανοσοκατασταλμένα ή να πάσχουν και από άλλα νοσήματα.
Ποια είναι η πρόληψη;
Η πρόληψη στηρίζεται σε 3 άξονες:
- Στην πρόληψη του νύγματος του σκύλου από τις σκνίπες: Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά κολάρα (πχ. Scalibor), αμπούλες spot on (πχ. Advantix), εντομοαπωθητικά spray (DEET). Επίσης οι σκύλοι που διαβιούν μέσα στο σπίτι προστατεύονται περισσότερο.
- Στην διέγερση του ανοσοποιητικού:
Με την χρήση του εμβολίου Canileish τα κρούσματα διαρκώς μειώνονται και οι σκύλοι προστατεύονται σε μεγαλύτερο βαθμό. Το εμβόλιο έχει μια αποτελεσματικότητα 90%. Γίνεται σε 3 δόσεις και στη συνέχεια επαναλαμβάνεται ετήσια.
Στην ίδια λογική, δηλ. διέγερση του ανοσοποιητικού, είναι η χρήση της δομπεριδόνης Leisguard®. Πρόκειται για πόσιμο φάρμακο, διεγείρει την ανοσία προς την σωστή κατεύθυνση δηλ. την διέγερση των προστατευτικών Τ- λεμφοκυττάρων.
- Τον ετήσιο έλεγχο της κατάστασης της υγείας του ζώου μας και την διενέργεια προληπτικών εξετάσεων.